Prowadzenie działalności i praca na zlecenie zwiększą staż pracowniczy

W 2026 r. do okresu zatrudnienia, od którego zależy m.in. wymiar urlopu, wysokość nagrody jubileuszowej czy możliwość ubiegania się o niektóre stanowiska, będą wliczane także inne rodzaje aktywności zawodowej niż etat czy nauka. Pracownicy będą mieli 24 miesiące, aby uzupełnić swój dotychczasowy staż pracy.

1 stycznia 2026 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, opublikowana w Dzienniku Ustaw z 21 października 2025 r. pod poz. 1423. Celem nowych przepisów jest bardziej sprawiedliwe uwzględnianie różnych form aktywności zawodowej przy ustalaniu uprawnień pracowniczych, takich jak wymiar urlopu wypoczynkowego, dodatki stażowe czy nagrody jubileuszowe.

Teraz i po zmianach

Dotychczas do okresu zatrudnienia, od którego zależy uzyskanie uprawnień pracowniczych, wliczały się:

• okresy zatrudnienia na podstawie umów o pracę,
• okresy nauki (zgodnie z art. 155² 1 k.p.),
• inne okresy zaliczalne na podstawie odrębnych przepisów, np. okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, pobierania zasiłku dla osób bezrobotnych, odbywania stażu absolwenckiego czy urlopu bezpłatnego udzielanego pracownikowi w celu pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy.

Po wprowadzonych zmianach do stażu pracy będą wliczane również:

• umowy zlecenia lub inne umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
• umowy agencyjne,
• pozostawanie osobą współpracującą z osobą fizyczną, która wykonywała umowę zlecenia, umowę o świadczenie usług lub agencyjną.

Co do zasady do stażu pracowniczego wliczane będą okresy, w których taka osoba podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Jednak w okresie zatrudnienia będą uwzględniane także udokumentowane okresy, w których taka osoba nie podlegała wskazanym ubezpieczeniom na podstawie odrębnych przepisów.

• Prowadzenie działalności gospodarczej i współpraca

W pracowniczym stażu pracy będzie uwzględniany okres prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą taką działalność.

Również w tym przypadku zasadą będzie wliczanie okresów, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe, chyba że brak obowiązku podlegania tym ubezpieczeniom wynikał z odrębnych przepisów.

• Okresy służby

Staż pracy powiększy okres służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Marszałkowskiej i Służbie Celno-Skarbowej w zakresie i na zasadach przewidzianych odrębnymi przepisami.

• Okres zawieszenia działalności i współpracy

Do stażu pracy doliczany będzie tylko okres zawieszenia pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Również okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez osobę współpracującą, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, będzie uwzględniany w stażu pracy.

• Działalność z ulgą na start

Osoba fizyczna, która podejmuje działalność gospodarczą, może skorzystać z tzw. ulgi na start, tj. zwolnienia z obowiązku podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez pierwsze 6 miesięcy, na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 236 ze zm.). Ten okres, mimo niepłacenia składek, również będzie wliczany do pracowniczego stażu pracy.

Staż pracowniczy zwiększy również okres pozostawania osobą współpracującą z osobą fizyczną korzystającą z tej ulgi – o ile zostały z tego tytułu opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.

• Członkostwo w spółdzielni rolniczej

Do stażu pracy będzie się wliczał okres pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych. Wliczane będą okresy, w których osoba fizyczna podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tego tytułu, chyba że nie podlegała tym ubezpieczeniom na podstawie odrębnych przepisów.

• Praca za granicą

Do stażu pracy będą wliczane udokumentowane okresy wykonywania pracy zarobkowej za granicą (innej niż zatrudnienie).

 Dokument na potwierdzenie

Okresy wliczane do stażu pracy będą potwierdzane m.in. zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w zależności od rodzaju zatrudniania – o:

• opłaceniu za dany okres składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe z danego tytułu,
• podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
• zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie wydawał zaświadczenie na wniosek osoby, która przebyła te okresy. Taki wniosek trzeba będzie złożyć w postaci elektronicznej za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym ZUS.

Przepisy nie określają natomiast katalogu dokumentów potwierdzających aktywność zawodową niepodlegającą ubezpieczeniom czy zagraniczny staż pracy. Taki okres pracownik będzie mógł udowodnić każdym dokumentem, który w wiarygodny sposób potwierdzi jego pracę zarobkową. Może to być np. umowa zlecenia, potwierdzenie z CEIDG, dokumenty z instytucji ubezpieczeniowych, podatkowych czy zaświadczenie wydane przez zagranicznego pracodawcę.

 Praca na rzecz pracodawcy

Do okresu zatrudnienia swojego pracownika pracodawca będzie musiał wliczać również okresy pracy, którą ten pracownik wykonywał na jego rzecz:

• w ramach działalności gospodarczej lub współpracy przy takiej działalności,
• na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu, umowy agencyjnej lub w ramach współpracy przy wykonywaniu takich umów,
• jako członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych,
• w ramach działalności, z tytułu której ta osoba korzystała z „ulgi na start” lub w ramach współpracy z osobą prowadzącą taką działalność,
• za granicą na innej podstawie niż stosunek pracy.

 Urzędy wcześniej niż rynek

Uprawnienia pracownicze wynikające z przeliczenia okresów działalności zawodowej będą przysługiwały od dnia rozpoczęcia stosowania nowych przepisów. Zaliczenie tych okresów będzie natomiast możliwe:

• od 1 stycznia 2026 r. – w stosunku do pracownika zatrudnionego u pracodawcy będącego jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,
• od 1 maja 2026 r. (tj. od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy) – w stosunku do pracownika zatrudnionego u pracodawcy niebędącego jednostką sektora finansów publicznych.

Zgodnie z przepisami przejściowymi do ustawy, pracodawca będzie zobowiązany wliczyć pracownikowi do stażu pracy wcześniejszą aktywność zawodową, pod warunkiem jej udokumentowania w ciągu 24 miesięcy. Termin ten będzie liczony dla pracownika zatrudnionego:

• u pracodawcy będącego jednostką sektora finansów publicznych – od dnia wejścia w życie ustawy, tj. 1 stycznia 2026 r.,
• u pracodawcy niebędącego jednostką sektora finansów publicznych – od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy (tj. 1 od maja 2026 r.).

Łatwiej o stanowisko

Powyższe okresy aktywności zawodowej nie będą już pomijane w przypadku, gdy na dane stanowisko wymagany jest określony staż pracy. Nie będzie się ich jednak wliczać do okresu pracy wymaganego od kandydatów na określone stanowiska w naborach na wolne stanowiska, wszczętych i niezakończonych:

• przed dniem wejścia w życie nowelizacji (1 stycznia 2026 r.) – u pracodawcy będącego jednostką sektora finansów publicznych,
• przed pierwszym dniem miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia nowelizacji (1 maja 2026 r.) – u pracodawcy niebędącego jednostką sektora finansów publicznych.

Zmiana przepisów nie będzie też miała wpływu na okres wypowiedzenia trwający w dniu:

– 1 stycznia 2026 r. – w sektorze publicznym,

– 1 maja 2026 r. – w sektorze prywatnym.

Do stażu pracy, od którego zależy okres wypowiedzenia, nie będzie się bowiem wtedy jeszcze wliczać innych aktywności zawodowych.