Czy istnieje możliwość wydania przez właściwego inspektora pracy zezwolenia na wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia 16 roku życia w sytuacji, gdy choć jedna z opinii załączonych do wniosku (poradni psychologiczno-pedagogicznej, lekarza lub dyrektora szkoły) jest negatywna?
Zgodnie z art. 304⁵ § 1 Kodeksu pracy, wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia jest dopuszczalne wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową i wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka oraz zezwolenia właściwego inspektora pracy.
Na podstawie art. 304⁵ § 3 Kodeksu pracy, inspektor pracy odmawia wydania zezwolenia, jeżeli wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych:
- powoduje zagrożenie dla życia, zdrowia lub rozwoju psychofizycznego dziecka,
- zagraża wypełnianiu przez dziecko obowiązku szkolnego.
Ponadto, zgodnie z art. 304⁵ § 4 Kodeksu pracy, do wniosku o wydanie zezwolenia należy dołączyć:
- pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka,
- opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy,
- orzeczenie lekarza o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy,
- opinię dyrektora szkoły, jeżeli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu, dotyczącą możliwości wypełniania obowiązku szkolnego w czasie wykonywania pracy.
Przepisy Kodeksu pracy nie dopuszczają możliwości uznaniowego wydania zezwolenia przez inspektora pracy w przypadku, gdy którakolwiek z wymaganych opinii ma charakter negatywny.
Negatywna opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej lub lekarza, stwierdzająca istnienie przeciwwskazań zdrowotnych bądź psychofizycznych, jednoznacznie wskazuje na istnienie przesłanki, o której mowa w art. 304⁵ § 3 pkt 1 Kodeksu pracy – tj. zagrożenie dla zdrowia lub rozwoju dziecka.
Analogicznie, negatywna opinia dyrektora szkoły, z której wynika, że praca mogłaby utrudnić lub uniemożliwić wypełnianie przez dziecko obowiązku szkolnego, oznacza spełnienie przesłanki z art. 304⁵ § 3 pkt 2 Kodeksu pracy.
W takim przypadku właściwy inspektor pracy jest zobowiązany odmówić wydania zezwolenia, ponieważ brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że praca dziecka nie stanowi zagrożenia dla jego zdrowia, rozwoju lub nauki.
Z literalnego brzmienia art. 304⁵ § 4 Kodeksu pracy wynika, że wszystkie trzy opinie (poradni, lekarza oraz dyrektora szkoły – jeśli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu) stanowią obligatoryjne załączniki do wniosku i muszą potwierdzać brak przeciwwskazań do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych.
Podsumowując, inspektor pracy może wydać zezwolenie na wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko poniżej 16 roku życia wyłącznie w przypadku uzyskania trzech pozytywnych opinii, o których mowa w art. 304⁵ § 4 pkt 2–4 Kodeksu pracy. W sytuacji, gdy choć jedna z opinii ma charakter negatywny, inspektor pracy jest zobowiązany do odmowy wydania zezwolenia, ponieważ oznacza to istnienie przesłanek określonych w art. 304⁵ § 3 Kodeksu pracy.