Zmarł nasz pracownik. Miał zajęcie komornicze oraz dobrowolne potrącenie z wynagrodzenia na udzieloną pożyczkę pracowniczą. Czy po jego śmierci możemy dokonać potrącenia, a pozostałą kwotę przekazać osobom uprawnionym?
Zgodnie z art. 63(1) Kodeksu pracy, z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa. Prawa majątkowe ze stosunku pracy, czyli m.in. przysługujące pracownikowi wynagrodzenie lub ekwiwalent za niewykorzystany urlop, przechodzą po jego śmierci, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.
Z kolei zgodnie z art. 819 § 1 zd. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, organ egzekucyjny zawiesza postępowanie z urzędu również w razie śmierci wierzyciela lub dłużnika.
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 października 2008 r. (III CZP 90/08), podniósł, że "(...) Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje odrębnej regulacji, czy i jakie czynności egzekucyjne są dopuszczalne w czasie zawieszenia postępowania egzekucyjnego z mocy samego prawa. W związku z tym - na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. - ma odpowiednie zastosowanie art. 179 § 3 k.p.c. "Odpowiedniość" zastosowania tego przepisu prowadzi do wniosku, że w czasie zawieszenia postępowania egzekucyjnego z mocy ustawy komornik nie dokonuje żadnych czynności, z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania. Niedopuszczalne jest zatem dokonywanie w tym okresie przez komornika czynności egzekucyjnych, a więc także takich, które polegają na przyjmowaniu od poddłużnika należności z zajętych wcześniej wierzytelności i przekazywanie ich do depozytu sądowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 styczni 1978 r., IV CR 463/77).(...)".
Mając na uwadze powyższe należy więc uznać, że po śmierci pracownika pracodawca nie ma możliwości dokonywać potrąceń komorniczych z wynagrodzenia ani innych świadczeń, które zgodnie z przepisami należne są małżonkowi lub osobom uprawnionym do renty rodzinnej, a w razie ich braku - spadkobiercom.
Odnosząc się do potrąceń dobrowolnych należy podkreślić, że zgodnie z art. 91 Kodeksu pracy należności inne niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie. Z uwagi na to, że z chwilą śmierci pracownika stosunek pracy wygasa, kończą się również zobowiązania stron stosunku pracy, a więc również „umowa” pomiędzy pracownikiem a pracodawcą co do dokonywania dobrowolnych potrąceń. Wydaje się więc, że pracodawca nie może dokonać potrącenia należności w takim przypadku. Pracodawca może dochodzić zwrotu pozostałej kwoty pożyczki wyłącznie od spadkobierców, o ile przyjęli oni spadek z długami spadkowymi.