Jesteś na stronie Państwowej Inspekcji Pracy

Wybierz Okręgowy Inspektorat Pracy

Rodzaje czynników środowiska pracy mających wpływ na zdrowie pracownika:

  • Czynniki niebezpieczne, mogące powodować urazy, a co za tym idzie wypadki przy pracy.
  • Czynniki szkodliwe dla zdrowia, których oddziaływanie na organizm człowieka może skutkować powstaniem schorzeń, w tym chorób zawodowych (np. pylica płuc) i cywilizacyjnych (np. dolegliwości mięśniowo-szkieletowe, nadciśnienie).
  • Czynniki uciążliwe, mogące powodować złe samopoczucie lub nadmierne zmęczenie, nie prowadząc do trwałego pogorszenia stanu zdrowia człowieka. Ich oddziaływanie na organizm człowieka może skutkować obniżeniem sprawności fizycznej i psychicznej.

Od czego zależy stopień zagrożenia pracowników czynnikami środowiska pracy?

Stopień zagrożenia zdrowia pracowników zależy od stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego, czasu i częstości narażenia, rodzaju pracy, dróg wchłaniania lub oddziaływania, wieku pracownika (szczególna ochrona pracowników młodocianych) oraz płci (szczególna ochrona kobiet w ciąży i karmiących dziecko piersią).

Narażenie na substancje chemiczne i ich mieszaniny w procesach pracy

Czynniki chemiczne w środowisku pracy, w tym zaliczone do stwarzających zagrożenie (niebezpiecznych), występują nie tylko w zakładach przemysłu chemicznego i pokrewnego, gdzie wytwarza się takie substancje lub mieszaniny, ale także w innych branżach, takich
jak np.:

  • budownictwo i branże pokrewne,
  • zakłady drukarskie,
  • profesjonalne sprzątanie,
  • stolarnie,
  • szpitale i laboratoria,
  • lakiernie,
  • warsztaty samochodowe i mechaniczne,
  • konserwacja dzieł sztuki itp.

W warunkach narażenia zawodowego wchłanianie substancji i ich mieszanin zachodzi głównie poprzez drogi oddechowe, jak też przez skórę i przewód pokarmowy.

Czym są substancje chemiczne stwarzające zagrożenie i mieszaniny stwarzające zagrożenie w rozumieniu przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy?

Jako stwarzające zagrożenie uznaje się substancje lub mieszaniny spełniające kryteria określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 CLP, dotyczące zagrożeń wynikających z właściwości fizycznych, zagrożeń dla zdrowia lub środowiska.

Pod pojęciem czynnika chemicznego stwarzającego zagrożenie należy rozumieć czynnik chemiczny, który spełnia kryteria klasyfikacji zawarte w którejkolwiek z klas zagrożeń fizycznych lub zagrożeń dla zdrowia człowieka określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 CLP, bez względu na to, czy został zaklasyfikowany, a także inny czynnik chemiczny, który z uwagi na swoje właściwości fizykochemiczne lub oddziaływanie na człowieka oraz sposób, w jaki jest stosowany lub obecny w miejscu pracy, może stwarzać ryzyko dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników; przez pojęcie to należy rozumieć także każdy czynnik chemiczny oraz pył, dla którego ustalono wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 (CLP) wprowadziło na terenie całej Unii Europejskiej jednolity system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów. W rozumieniu przepisów ww. rozporządzenia substancje stwarzające zagrożenie to m.in. substancje sklasyfikowane jako: wybuchowe, o właściwościach utleniających, łatwopalne, toksyczne, o działaniu żrącym, o działaniu drażniącym, o działaniu uczulającym, rakotwórcze, mutagenne, o szkodliwym działaniu na rozrodczość, stwarzające zagrożenie dla środowiska.

Jakie wymagania bhp muszą być spełnione, aby możliwe było stosowanie w zakładzie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie i mieszanin stwarzających zagrożenie?

Przed stosowaniem materiałów i procesów technologicznych należy uprzednio ustalić stopień ich szkodliwości dla pracowników i podjąć odpowiednie środki profilaktyczne.

Stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie jest dopuszczalne pod warunkiem zastosowania środków zapewniających pracownikom ochronę ich zdrowia i życia.

Substancje chemiczne i ich mieszaniny muszą być przechowywane w opakowaniach zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem. Nie wolno przechowywać substancji chemicznych stwarzających zagrożenie i ich mieszanin
w opakowaniach po środkach spożywczych. Opakowania substancji chemicznych
i ich mieszanin powinny być oznakowane w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację.

Niedopuszczalne jest stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie, bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i mieszanin oraz kart charakterystyki.

W związku z występowaniem w zakładzie pracy czynników chemicznych pracodawca
jest zobowiązany:

  • ustalić czy w środowisku pracy występuje czynnik chemiczny stwarzający zagrożenie,
  • wytypować czynniki do badań i pomiarów,
  • przeprowadzać pomiary stężeń czynników szkodliwych na stanowiskach pracy,
  • dokonać oceny ryzyka zawodowego związanego z pracą w narażeniu na czynniki chemiczne, która musi uwzględniać:
    • niebezpieczne właściwości czynnika chemicznego,
    • otrzymane od dostawcy informacje, dotyczące zagrożenia czynnikiem chemicznym oraz zaleceń jego bezpiecznego stosowania, w szczególności zawarte w karcie charakterystyki substancji chemicznej,
    • rodzaj, poziom i czas trwania narażenia,
    • wartości NDS w środowisku pracy, jeżeli zostały ustalone,
    • wartości dopuszczalnych stężeń w materiale biologicznym, jeżeli zostały ustalone,
    • efekty działań zapobiegawczych,
    • wyniki oceny stanu zdrowia pracowników, jeżeli ocena taka została przeprowadzona,
    • warunki pracy przy użytkowaniu czynników chemicznych, z uwzględnieniem ilości tych czynników,
  • informować pracowników o zagrożeniach czynnikami chemicznymi i środkach ochrony przed zagrożeniami,
  • dostarczyć pracownikom środki ochrony indywidualnej, jeżeli zagrożeniu nie można przeciwdziałać w inny sposób.

Jakie działania profilaktyczne powinien stosować pracodawca przy stosowaniu chemicznych czynników stwarzających zagrożenie?

Podstawowe działania profilaktyczne pracodawcy w zakresie bhp przy stosowaniu chemicznych czynników stwarzających zagrożenie obejmują:

  • usunięcie substancji stwarzającej zagrożenie lub zastąpienie jej mniej niebezpieczną,
  • zaprzestanie prowadzenia procesu powodującego niekorzystne warunki pracy,
  • instalację systemów wentylacji ogólnej i miejscowej,
  • hermetyzację procesów technologicznych,
  • automatyzację i robotyzację procesów technologicznych,
  • izolację stanowisk pracy związanych z wydzielaniem substancji stwarzającej zagrożenie,
  • prawidłowe postępowanie z substancjami chemicznymi i ich mieszaninami
    oraz właściwe magazynowanie.

Promieniowanie jonizujące

Pracodawca jest obowiązany chronić pracowników przed promieniowaniem jonizującym, pochodzącym ze źródeł sztucznych i naturalnych, występujących w środowisku pracy.

Dawka promieniowania jonizującego pochodzącego ze źródeł naturalnych, otrzymywana przez pracownika przy pracy w warunkach narażenia na to promieniowanie, nie może przekraczać dawek granicznych, określonych w odrębnych przepisach dla sztucznych źródeł promieniowania jonizującego.

Przepisy szczegółowe w tym zakresie zawarte są w ustawie Prawo atomowe oraz aktach wykonawczych do tej ustawy, m.in. w rozporządzeniu w sprawie wskaźników pozwalających na wyznaczenie dawek promieniowania jonizującego stosowanych przy ocenie narażenia na promieniowanie jonizujące.

Szukaj

Logo PIP

Menu