Przygotowanie do pracy
► Czy uczestnicy szkolenia bhp mogą zdawać egzamin w formie wideokonferencji lub telekonferencji?
► Czy każdy pracownik przed przystąpieniem do pracy musi odbyć szkolenie bhp?
► Czy obcokrajowiec skierowany do pracy w Polsce powinien mieć ważne badania lekarskie i ukończone szkolenie bhp?
Pracodawca mający siedzibę za granicą, który deleguje swoich pracowników do pracy na terenie Polski, ma obowiązek zapewnić tym pracownikom warunki zatrudnienia nie mniej korzystne niż wynikające z Kodeksu pracy oraz innych polskich przepisów regulujących prawa i obowiązki pracowników – w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
W praktyce zatem każde przedsiębiorstwo zagraniczne, delegujące swój personel do świadczenia pracy w Polsce, związane jest standardami ochronnymi wprowadzonymi przez polskie prawo pracy. Nie ma przy tym znaczenia, w jakim kraju podmiot delegujący pracowników ma swoją siedzibę i czy w Polsce utworzył on swoją filię, oddział itp.
Należy zatem stwierdzić, że badania lekarskie oraz szkolenia z zakresu bhp tych pracowników powinny obejmować co najmniej taki zakres jaki wynika z prawa polskiego. Jeżeli zakres ten jest węższy to konieczne jest przeprowadzenie szkoleń i badań wg prawa polskiego.
► Co ile lat pracownik zatrudniony na stanowisku kasjer – sprzedawca musi przechodzić szkolenie okresowe bhp?
Zasady przeprowadzania szkoleń okresowych pracowników określa rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 180 poz.1860, ze zm.).
Zgodnie z § 15 ust. 1 rozporządzenia szkolenie okresowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych przeprowadza się w formie instruktażu, nie rzadziej niż raz na 3 lata, a na stanowiskach, na których są wykonywane prace szczególnie niebezpieczne, nie rzadziej niż raz w roku.
Należy zatem stwierdzić, że szkolenie okresowe osoby zatrudnionej na stanowisku kasjer – sprzedawca powinno być przeprowadzane nie rzadziej niż raz na trzy lata.
► Czy pracownik zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej musi odbyć badania lekarskie i szkolenie bhp?
Zgodnie z art. 304 § 1 Kodeksu Pracy, pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2, osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą.
Należy wskazać, iż przepisy nie rozstrzygają, w jaki sposób ten obowiązek ma być zrealizowany.
Jeżeli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, to pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp. Wówczas osoba ta ma na podstawie art. 211 Kodeksu Pracy obowiązek odbyć szkolenie i poddać się badaniom lekarskim.
Należy ponadto stwierdzić, że osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę mają obowiązek przestrzegania przepisów i zasad bhp na równi z pracownikami - w zakresie ustalonym przez pracodawcę. Nie ma natomiast podstaw do traktowania osób wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę tak jak pracowników. W tym nie ma obowiązku kierowania ich na badania lekarskie i organizowania szkoleń bhp.
Pamiętać należy jednak, że w niektórych sytuacjach realizacja obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy powinna być zrealizowana właśnie przez odpowiednie przeszkolenie pracownika w zakresie bhp i wykonanie badań lekarskich przed dopuszczeniem go do pracy. Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oznaczać będzie wówczas zapoznanie pracownika m.in. z oceną ryzyka zawodowego związanego z pracą na określonym stanowisku.
Umowa łącząca strony umowy może określać wszystkie kwestie dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeśli bowiem obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy nie będzie zrealizowany właściwie, to podmiotem odpowiedzialnym będzie pracodawca.
► Czy za badania lekarskie (wstępne, okresowe, kontrolne) płaci pracownik czy koszty tych badań pokrywa pracodawca?
Zgodnie z art. 229 § 6 Kodeksu pracy, profilaktyczne badania lekarskie (wstępne, okresowe i kontrolne) przeprowadzane są na koszt pracodawcy.
Badania te przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.
Mówi o tym § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 2067).
► Czy uczestnicy szkolenia bhp mogą zdawać egzamin w formie wideokonferencji lub telekonferencji?
Zgodnie z § 16 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27.07.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 180, poz. 1860, ze zm.), egzamin jest przeprowadzany przed komisją powołaną przez organizatora szkolenia. Przepis nie określa składu osobowego komisji. Należy przyjąć, że komisja powinna składać się z co najmniej 2 osób. Mogą to być zarówno osoby zatrudnione u pracodawcy, jak i z zewnątrz. Członkiem komisji może być pracodawca.
Ww. rozporządzenie doprecyzowało sposób przeprowadzenia egzaminu w celu zapobieżenia praktykom egzaminowania „na odległość”, co uniemożliwiało rzetelną ocenę efektów szkolenia.
W związku z powyższym egzamin przeprowadzany w formie wideokonferencji lub telekonferencji, czyli „na odległość” nie spełnia wymogu jego przeprowadzania przed komisją egzaminacyjną ze względu na brak bezpośredniego kontaktu uczestnika szkolenia z członkami komisji.
Szkolenie okresowe kończy się egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez uczestników szkolenia wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp, a także postępowania w razie wypadku, w tym udzielania pierwszej pomocy. Na organizatorze szkolenia spoczywa obowiązek takiego zorganizowania szkolenia i sprawdzenia jego efektów (poprzez przeprowadzenie egzaminu w formie pisemnej lub ustnej), aby zapewnione było spełnienie wymagań programowych i osiągnięcie celów szkolenia.
► Czy każdy pracownik przed przystąpieniem do pracy musi odbyć szkolenie bhp?
Przepisy rozdziału VIII (działu dziesiątego) Kodeksu pracy, a szczególności art. 2373 oraz wydanego na podstawie delegacji art. 2375 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 180 poz. 1860, ze zm.) stanowią, iż pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracodawca zobowiązany jest nie tylko zapewnić przeszkolenie wstępne pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem pracownika do pracy, ale również prowadzić okresowe szkolenia w tym zakresie.
Od tej ogólnej zasady istnieje jeden wyjątek – mianowicie szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku, gdy podejmuje on pracę na tym samym stanowisku, które już zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.
Ponadto pracodawca jest obowiązany:
- zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bhp dotyczącymi wykonywanych przez nich prac oraz
- wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bhp na poszczególnych stanowiskach pracy.
Pracownik ma obowiązek potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami bhp.
Problematykę szkoleń, w szczególności ich zakresu reguluje wspomniane rozporządzenie.
