Zatrudnianie osób z niepełnosprawnością powinno być czymś normalnym, bo ich aktywność zawodowa to korzyści dla państwa, społeczeństwa, przedsiębiorcy i pracownika. Trzeba obalać mity i konsekwentnie budować system integracji zawodowej i społecznej tych osób – mówi Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki.
Szef Państwowej Inspekcji Pracy uczestniczył w ogólnopolskiej konferencji naukowej „Integracja zawodowa osób z niepełnosprawnością. Mit czy prawda?”, zorganizowanej 29 kwietnia 2025 r. w Ośrodku Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy im Prof. J. Rosnera we Wrocławiu. Wydarzenie zostało przygotowane przez dolnośląską „Solidarność”, Komisję Krajową NSZZ „Solidarność” oraz Państwową Inspekcję Pracy. Okazją do dyskusji nad ważnym społecznie problemem, jakim jest zatrudnianie osób z niepełnosprawnością, były obchody Światowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy.
Kazimierz Kimso, przewodniczący Regionu Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność”, podkreślił potrzebę szerzenia wiedzy na temat sposobów poprawnego zatrudniania osób z niepełnosprawnością i płynących z tego korzyści dla pracodawców.
– Pracownik z niepełnosprawnością może sobie zupełnie dobrze radzić w pracy – powiedział Kazimierz Kimso.
W ocenie Marcina Staneckiego potencjał osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy w Polsce nadal pozostaje niezagospodarowany, a ich rozwój zawodowy jest w znacznej mierze ograniczony. Niezbędne są działania systemowe, które uatrakcyjniłyby zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami poprzez zapewnienie czytelnych regulacji prawnych oraz realne wsparcie systemowe przedsiębiorców w tym zakresie.
– Trzeba obalać mity, konsekwentnie budować system integracji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami – uważa Główny Inspektor Pracy.
Ważnym elementem konferencji był panel dyskusyjny poświęcony problematyce integracji zawodowej osób z niepełnosprawnościami.
Marek Woron, dyrektor Loży Dolnośląskiej BCC stwierdził, że mimo wielu lat prób poprawy sytuacji osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy, rzeczywiste zmiany są znikome – nadal brakuje kultury bezpieczeństwa, realnej integracji i skutecznych mechanizmów kontroli, a niepełnosprawność bywa wykorzystywana instrumentalnie w celu osiągania zysków, często w sposób nieetyczny.
Z kolei Tomasz Wójcik, członek ZR Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność” podkreślił, że integracja osób z niepełnosprawnościami w społeczeństwie – w tym w miejscach pracy – wymaga systemowej zmiany mentalności i kultury społecznej, zaczynającej się już w dzieciństwie. Niepełnosprawność jest jednym z wielu ludzkich ograniczeń, a prawdziwa integracja wymaga spojrzenia na człowieka całościowo, bez traktowania go jak „towaru” na rynku pracy. Obecnie jesteśmy raczej bliżej mitu integracji niż jej rzeczywistej realizacji – dodał Tomasz Wójcik.
Agnieszka Kalinowska, p. o. dyrektor Oddziału Dolnośląskiego PFRON powiedziała między innymi, że integracja zawodowa osób z niepełnosprawnością nie może opierać się na sztywnych schematach – kluczowe jest indywidualne podejście, zrozumienie różnorodnych potrzeb i wykorzystanie potencjału każdego człowieka.
- Dziś integracja to wciąż bardziej mit niż rzeczywistość, bez zmiany społecznych postaw, prawdziwe włączenie osób z niepełnosprawnością nie nastąpi - stwierdził Jarosław Tomczyk, dyrektor Dolnośląskiego Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy
Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy przypomniał podczas panelu, że w ostatnich latach zmieniła się definicja niepełnosprawności, co spowodowało istotne wahania w statystykach. W 2023 roku oficjalne dane mówiły o około 4 milionach osób z niepełnosprawnością. Obecnie, według nowszej metodologii, liczba ta oscyluje wokół 2,9 miliona. Mimo to, niezależnie od statystycznych rozbieżności, oczywiste jest, że skala zjawiska jest znaczna i będzie rosła, między innymi z uwagi na starzejące się społeczeństwo.
Szef Inspekcji Pracy zwrócił uwagę, że osoby z niepełnosprawnością napotykają szereg barier – technicznych, infrastrukturalnych, komunikacyjnych – które utrudniają im aktywność zawodową. Marcin Stanecki dodał, że proces włączania w rynek pracy zaczyna się znacznie wcześniej niż w momencie aplikowania o pracę. Kluczowe znaczenie mają warunki mieszkaniowe, dostępność transportu publicznego, funkcjonalność przestrzeni miejskiej czy infrastruktury edukacyjnej.
Jego zdaniem równie istotna jest kwestia postaw społecznych. Integracja osób z niepełnosprawnością nie jest wyłącznie kwestią prawa ani zapisów ustawowych – chodzi o sposób myślenia, o codzienną praktykę. Tolerancja, empatia i zrozumienie dla inności nie pojawiają się samoistnie – są kształtowane od najmłodszych lat. Szkoła, dom, media, lokalne społeczności – wszystkie te środowiska mają wpływ na to, czy osoby z niepełnosprawnościami będą traktowane z szacunkiem i na równi.
- Prawodawstwo nigdy nie będzie w stanie kompleksowo nadążyć za rzeczywistością. Proces legislacyjny jest czasochłonny, często obarczony ograniczeniami zasobowymi, a zmiany, choć potrzebne, wdrażane są z opóźnieniem. Ustawa o rehabilitacji i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, pochodząca z 1997 roku, mimo licznych nowelizacji, nie odpowiada dziś w pełni na potrzeby rynku. Dlatego tak istotna staje się rola instytucji rynku pracy, w tym publicznych służb zatrudnienia i organizacji pozarządowych, które na bieżąco reagują na sytuacje lokalne i podejmują konkretne działania wspierające osoby z niepełnosprawnością w wejściu lub powrocie na rynek pracy – stwierdził Główny Inspektor Pracy.
Galeria
